Kulak Koruyucu

Kulak koruyucu önemli iş ekipmanları içinde yer almaktadır. 5 duyu organımızdan biri olan duyma kabiliyetimizi muhafaza etme amacı ile geliştirilen ürünleri kapsar. Bu ürünler çoğu zaman yoğun riski grubu içinde yer alan çalışma ortamlarında kullanılmak üzere tasarlanır. Belirlenen Avrupa ve Türkiye standartlarınca ürün kullanımı zorunlu tutulmaktadır. Bilhassa yoğun gürültünün hakim olduğu alanlarda EN 352-1, EN 352-2 ve EN 352-3 standartlarına sahip ürünlerin tercih edilmesi gerekmektedir. Kulaklıklar ve tıkaçlar ürün portföyü içinde yer alır. Desibel düşürücü etkisi bulunan bu ürünler endüstriyel ve kişisel kullanıma uygundur. Kulak zarı başta olmak üzere kulak için risk barındıran durumlarda kullanılması amaçlanır. Ürünler, yapım, tasarım, performans, ibare ve kullanıcı bilgilerine yer vermelidir.

Kulak koruyucu ekipman vücudumuzun en önemli organlarından biri olan kulağı korumayı amaçlar. Kulak sağlığı açısından geliştirilen kulaklık ve tıkaç çeşitleri ile 5 duyu organımızdan biri olan duyma duyumuzu korur. Yüksek desibelli çalışma ortamlarında kulak sağlığını muhafaza etmesi için geliştirilen tıkaç ve kulaklıklar farklı marka ve modellerde üretimi gerçekleştirilen ürünlerdir. Gürültü açısından rahatsız edici boyutlara ulaşan çalışma ortamlarında ürünler sıklıkla kullanılır. İş güvenliği sağlama ve işçi sağlığı koruma maksadı ile geliştirilir ve satışa sunulur. İş güvenlik esasları çerçevesinde desibel düşürücü özellik sergileyen bu ürünler kulağa yerleştirilerek gürültüyü sağlıklı seviyeye kadar düşürür. Bu anlamda kulak koruyucu iş güvenlik malzemeleri arasında yer alan önemli bir ekipman çeşitidir.

Kulak koruyucular için geçerli olan standartlardan EN 352-1 baş bantlı modelleri kapsamaktadır. EN 352-2 kulak tıkaçlarını kapsar. EN 352-3 ise baret ile kullanımı kombine olan kulaklıkları kapsamaktadır. Belli bir dB üzerindeki seslerin zarar verici etkilerini ortadan kaldırmak ürünün ana yapım amacıdır. Çeşitli ibareler ile ürün yeterliliği açıklama kısmında belirtilmektedir. Bu ibareler şu şekildedir:

* SNR: Ürünün ortamdaki sesi ne derece azalttığını ifade etmektedir. Kısacası bu değer; ürünün gürültü kısıtlamadaki başarısını ifade eder.

• * H: Ürünün yüksek şiddetteki frekanslar üzerindeki etkisini ifade eder.
• * M: Ürünün medium yani orta şiddetteki frekanslar üzerindeki etkisini ifade eder.
• * L: Ürünün düşük şiddetteki frekanslar üzerindeki etkisini ifade eder.
• * APVf: Ürün için kabulu gerçekleştirilen koruyuculuğunun değer bakımından ifadesini içerir.
• * Sf: Bu ibare ürünün standart sapma oranını belirtmektedir.
• * Mf: Ses düşüş ortalaması ifadesidir.

Kulak koruyucusu kulak zarı dahil olmak üzere tüm kulak bileşenlerini koruma amacı ile imal edilir. Yukarıdaki başlık altında ifade edilen değerler her üründe değişkenlik gösterebilir. Bu tür bir ürüne sahip olmadan önce kullanılacağı alandaki desibel ölçümü ilgili kişilerce yapılmalıdır. Gürültü makinelerin bulunduğu ve ses kirliliğinin hakim olduğu durumlarda ürünler kullanılmaktadır. Ayrıca gürültü çıkaran çalışma aletlerinin kullanımı sırasında da işitme kaybı yaşanmaması için bu tür kişisel koruyucu ürünlerin kullanımı yasalarca zorunlu tutulmaktadır. İlgili ürünün EN ve CE onaylı olması şarttır.

Kişilere geçici ve kalıcı duyma hasarı bıraka riski olan desibel seviyelerinde uygun ekipman kullanımı gereklidir. Bu seviye 80 dB olarak belirlenmiştir. Ortalama ses seviyesinin bu seviye ve üstü olan durumlarda ilgili ürünün kullanımı şarttır.

Kulak koruma işverenlerin personelleri için sağlaması gereken bir sorumluluktur. Rahatsız edici boyutlarda ve işçi sağlığını riske atan gürültü seviyelerinde uygun ekipmanın kullanılıp kullanılmadığı iş güvenliği uzmanlarınca denetlenmelidir. LEX, d, 8h ya da leb olarak ifade edilen gürültü seviyeleri uygun ekipmanlar ile ölçülmelidir. Ölçüm sonrasında ortamdaki gürültü seviyesine uygun olacak bir kişisel koruyucu ortamda faaliyet gösteren tüm işçi personellere tahsis edilmelidir.

Koruma sağlanması gereken max. Seviye 80 desibel ile ifade edilse de düşürülmesi gereken seviye azami 75 dB şeklindedir. Buna karşın bu seviyeye düşürülmüş ses değerlerinde de çalışma saatleri kısıtlı olmalıdır. Yani koruyucu ekipman kullanımı uzun saatler boyu çalışmanın önünü açmamaktadır. Seviyelerine göre belirli çalışma saatleri ön görülmüştür.

Gürültüden Koruyucular

Gürültüden koruyucular belli bir süre koruyuculuk görevini başarı ile sürdürür. Tüm modeller ve markalar için geçerli olan kaideler mevcuttur. Örneğin; 80 desibellik bir çalışma ortamında uygun ekipman kullanılsa bile azami 7.5 saat ürün kullanımı uygundur. Bunun üstü sürelerde gösterilen çalışmalarda geçici ve kalıcı duyma sorunları oluşabilmektedir. 90 desibel için bu ölçüt 4 saat iken 95 desibel için 2 saatlik bir çalışma uygun görülmüştür. 100 desibellik bir gürültünün söz konusu olduğu durumlarda 60 dakika kullanım süresi mevcuttur. 105 desibelde bu ölçüt yarım saattir. Fark ettiğiniz üzere ortamdaki gürültü arttıkça çalışma süresi kısalmaktadır.

3M Peltor ve Essafe gibi markaların geliştirdiği bu ürünlerin doğru kullanımı etkin sonuç alma maksadı ile önemlidir.

Gürültü önleyici ürünlerin kullanımı yüksek ses seviyesinin hakim olduğu durumlarda 6301 sayılı iş güvenliği ve sağlığı kanunu kapsamında zorunlu tutulmuştur. 2012 yılında belirlenen bu kanun kapsamında işçi sağlığını koruma amaçlanmıştır. En önemli duyu organlarımızdan biri olan kulak bölgesini korumaya yönelik tedbir, ilgili ürünlerin kullanımını yaygınlaştırmıştır. Bu ürünlerin kullanım seçiminde EN 352-1,2,3,4,5 ve 6 standartların geçerliliği söz konusudur. Piyasaya sürülen pek çok model ile iş işleyişine de pozitif etkiler sağlanmaktadır. İletişimli kulaklıkların piyasaya sunulması bu anlamda oldukça faydalı olmuştur. Tasarım çalışmalarında kullanıcı ve iş sürekliliği yararı gözetilen modeller, koruyucu ve işlevsel özelliklere sahiptir. Buna karşın mamullerin başlıca faydası ses geçirmeyen ürünler olmasıdır.

Gürültü önleyiciler pek çok alanda kullanılmaktadır. Sayısız alanda kullanılan ürünler yüksek ses çıkaran alet ve makinelerin bulunduğu ortamlarda zorunlu olarak takılmalıdır. Bu aletler şu şekildedir:

• * Elektrikli testere
• * Zemin delme aletleri
• * Çim biçme makineleri ve çeşitli motorlu peyzaj ekipmanları
• * Yüksek devirli ve sesli makineler

Ürünler aynı zamanda belirli çalışma alanlarında da kullanılmaktadır. Bu alanlar şu şekildedir:

• * Havalimanları - Havaalanları
• * Silahlı Atış Alanları ve Poligonlar
• * Polis, Jandarma ve Çelik Kuvvet Çalışanları
• * İnşaat Alanları
• * Endüstriyel Çalışmalar
• * Bahçe ve Peyzaj Çalışmaları
• * Yol Yapım Çalışmaları

Ürünlerin kullanımı sırasında yüksek görünümlü kıyafet giyilmesi de önerilmektedir. Zira ilgili ekipman ile çalışma gösteren bir kişi çevresini ses yolu ile algılamakta zorluk yaşayacaktır. Bu anlamda ürün kullanıcısının çevre tarafından hızlıca fark edilir olması, çeşitli iş kazalarından korunması için gerekli olabilmektedir.

Kulak Tıkaçları

Kulak tıkaçları işe yarıyor mu şeklinde pek çok soru yöneltilmektedir. Bunun cevabı elbette işe yarıyor şeklinde olacaktır. Pek çok varyasyonu bulunan bu ürünler CE ve EN sertifikalıdır. Ortamdaki gürültüyü büyük oranda filtreleyen bu ürünler yapıldığı materyale ve modelin gelişmişliğine göre farklı seviyelerde koruma sağlamaktadır. Standartı EN 352-2 ile ifade edilir. Bu ürünler daha çok kısa süreli yüksek ses seviyelerinde kullanılmaktadır. Kapsamlı koruyucu iş ekipmanları ile kombine kullanılabilmesi bu ürünün tercih edilmesindeki ana sebepleri doğurmaktadır. Bilhassa tam yüz solunum koruyucu ve koruyucu gözlükler ile mükemmel bir performans sergiler. Bunun nedeni, ürünlerin kulak dış yüzeyinde herhangi bir yer kaplamamasıdır. Ürünler doğrudan kulak oyuntusu içine yerleştirilerilir. Bu da diğer ekipmanlar ile kusursuz bir uyum yakalamasını sağlar.

Kulak koruyucu tıkaç tıpkı kulaklıklar gibi kulak sağlığını korur. Geçici sağırlık, kalıcı sağırlık gibi duyma kayıplarının yanı sıra kulağımızın önemli bir parçası olan kulak zarını da korur. Yüksek desibelli çalışma ortamlarında iş güvenlik yasaları gereği kullanımı yaygın olan ürün Essafe, Quiet, Prohead, Deltaplus ve Starline gibi dev iş güvenlik markalarının üretim yaptığı biralandır. Ürünler tek kullanımlık ya da birden fazla kullanımlık olarak karşımıza çıkar. Sünger yapısı ile kulak içine kolayca yerleştirilen ürünler, kulak içinin şeklini alarak gürültü sızıntısını önler. İpli ve ipsiz seçeneklerinin yanı sıra kutulu ve dağıtıcı şekillerde de piyasaya sunulur. Kulaklıklar ile aynı amaç doğrultusunda üretilen ürünler, gürültü seviyesinin riskli fakat çok da fazla olmadığı durumlarda kullanılır.

İpli Kulak Tıkaçları

İpli kulak tıkaçları bir kordon vasıtası ile bibirine bağlı iki tıkacı temsil eder. Çoğunlukla birden fazla kullanım imkanı sunan silikon ve sünger modellerde tercih edilir. Kullanılmadığı sırada ense - boyun kısmında bulundurulabilir. Bu da kişisel koruyucu olan bu mamulün temiz kalmasına yardımcı olur. Hijyenik kullanımın yanı sıra kordon mamulün kaybolmasını da engeller. Oldukça küçük ebatlarda olan bu kişisel koruyucu donanımın kullanılmadığı süreçte boyun ve ense kısmında asılı kalması kolay bulunabilirlik açısından da kullanıcısına fayda sağlar.

Mamuller esnek bir yapı sergiler. Yani mevcut hacimleri (bilhassa sünger modellerde) takma sırasında azalma gösterir. Bu şekilde kulak kıvrımlarını zorlamadan mükemmel bir şekilde kulak içine monte edilmesini sağlar.

İpsiz Kulak Tıkaçları

İpsiz kulak tıkaçları sağ ve sol olmak üzere iki parçadan oluşur. Tek kullanımlık ve birden fazla kullanımlık modelleri bulunur. Tekrar kullanılabilir olan modeller yıkanabilir olması yönü ile fayda sağlar. Bu ayrım ipli modellerde de mevcuttur. Ayrıca tıpkı ipli modellerde olan koruma seviyesine ve yapı malzemesine sahip olabilir. Starline gibi markaların üretim yaptığı bu ürünler poliüretan, silikon ya da sünger olabilir. Poliüretan malzeme ile üretimi gerçekleşen modeller PU ile ifade edilir. PU malzeme ile üretimi gerçekleşen modeller çoğu zaman tekrar kullanılabilir olmaktadır.

Hijyen açısından sabunlu su ile yıkanması uygundur. Kulak içinde bulunan doğal yapışkan salgı kimi zaman ürün üzerine bulaşabilir. Bu nedenle her kullanım sonrasında dezenfekte edilmesi kulak sağlığı açısından önem teşkil eder.

Koruyucu Kulaklıklar

Koruyucu kulaklıklar kendi içinde barete ve başa takılan olmak üzere ikiye ayrılır. Diğer ekipmanlar ile kombine şekilde kullanılması açısından barete monte modeller daha işlevsel olabilmektedir. Bu ürünler ilgili bağlantı delikleri bulunan baretler ile birlikte kullanılabilmektedir. Başa takılan modeller ise baş bandı sayesinde kafa üzerine konumlandırılır. Standart kulaklıklar gibi görünen modeller 3M ve Essafe gibi markalarca üretilmektedir. Tıkaçlardan daha efektif ve uzun süreli koruma sağlarlar. Bu açıdan sürekli yüksek ses seviyelerinin hakim olduğu ortamlarda kullanımı tıkaçlara nazaran çok daha yaygın olmaktadır.

Modellerde tercih (baş bantlı ya da barete monte) kişisel tercihe kalmıştır. Bu ayrım herhagi bir ses yalıtım farkı ortaya koymamaktadır. Burada kombine kullanımın önemi belirleyici unsurlardan bir diğeridir.

Kulak koruyucu kulaklık iş güvenliği malzemesi olarak satışa sunulan bir üründür. Kendi içinde barete monte ve baş bantlı şeklinde iki gruba ayrılır. Her iki grup da iş güvenlik ekipmanları olarak önemli bir yere sahiptir. 3M ve Essafe gibi markaların üretim yaptığı bu alanda en çok tercih edilen marka ve model 3M Peltor Optime I, II ve III modelleridir. Daha ekonomik bir seçenek olarak karşımıza çıkan Essafe koruyucu ekipman da sık tercih edilen modeller arasında yer alır. Hem başbandı bulunan modeller hem de barete takılan modeller iş güvenlik malzemesi olarak kişisel koruyucular içinde yer alır. Baş bantlı modeller direkt başa takılır ve herhangi başka bir iş güvenliği ekipmanı ile birlikte kullanılmaz. Barete monte kulaklık ise adından da anlaşılacağı üzere baret ile birlikte kullanılır. Baret üzerine monte edilen bu kulaklıklar baş bantlı modelden farklı olarak iki parçadır. Barete takılır olması, ürünün pratik ve kullanışlı olmasını sağlamıştır. Hem bir iş güvenlik ekipmanları devi olan 3M hem de yerli üretim olması bakımından ülke ekonomisine fayda sağlayan Essafe bu modellerden üretmiştir. 3M’in ürettiği model sarı renkte iken Essafe’in ürettiği model kırmızı renktedir. Her iki model de kulak zarını yüksek ses seviyesi karşısında korur. Bu şekilde geçici - kalıcı duyma kayıpları (sağırlık) ve kulak zarı deformasyonları önlenerek işçi sağlığı korunmuş olur.

Barete Takılan Kulaklık

Barete takılan kulaklık monte edilebilen bir modeldir. İki ayrı parçadan oluşurlar. Sağ ve solda olmak üzere baret üzerine konumlandırılır. Bu konumlandırmanın gerçekleşmesi için bahsedilen baretin uygun bağlantı noktaları - delikleri bulunmalıdır. Her baret bu ürünün kullanımı için uygun tasarıma sahip olmayabilir.

Farklı renk ve şekillerde karşımıza çıkan bu modeller tıpkı başa takılanlar gibi koruyucu ve konforlu olmalıdır. Kullanıcının uzun süreler kullanımı göz önünde bulundurularak tasarlanır. Bu anlamda kulak yüzeyine temas eden yastıkların yumuşak, hipo alerjenik ve terletmez olması önemli detaylardan yalnızca bazılarıdır.

Kullanım ömürleri bakım, temizlik ve kullanım sıklığına göre değişkenlik gösterir. Bu noktada ürün muhafazı önem teşkil eder. Belirli aralıklar ile nemli bez aracılığı ile temizlenmesi uygundur. Kullanılmadığı sırada temiz ve nem yönünden dengeli bir ortam veya kutuda saklanabilir.

Başa Takılan Kulaklık

Başa takılan kulaklık tıpkı barete monte gibi koruyucudur. Tek parça halinde olan bu ürünler, kafanın tepe noktasından geçecek şekilde bant ile sabitlenmektedir. KKD ile kullanımı pek de önerilmeyen bu ürünlerde koruyuculuk kadar rahatlık da önemlidir. Zira ürünü kullanacak kişi ortamdaki ses seviyesine göre; minimum 5 dk max 7,5 saat boyunca ürünü kullanacaktır. Bilhassa 80 desibel sınırında olan çalışma ortamlarında 7,5 saat kesintisiz kullanılan bu ürünler kullanıcısının kulağında kızarıklık, acı ya da ağrı gibi istenmeyen yan etkiler doğurmamalıdır. Bu anlamda tasarımlarda yumuşak yastıklar aranılan özellikler arasına girmiştir.

EN ve CE onaylı orijinal ürün kullanımı burada oldukça önemlidir. Güvenilir bir firmadan tahsis edebileceğiniz bu ürünlerin lisanslı olması hem güvenlik hem de rahatlık açısından büyük önem taşır.