Yaşam Hattı & Lanyard
Yaşam hattı & lanyard ayrı ayrı iki yüksekte çalışma ekipmanıdır. İkisi de çatı ve trafo tamiratı ya da inşaat gibi çalışmalarda kişilerin taşıyıcı bir kolona bağlanmasını sağlar. İş güvenliği adına tahsis edilen emniyet kemeri üzerindeki oval ya da D halkalara karabina vasıtası ile tutturulurlar. Karabinalar ürün tasarımında doğal şekilde yer alabilir. Hatta genellikle modellerin hemen hemen hepsi karabinalıdır. Bu iki ürün arasında bariz bir fark varsa o da uzunluktur. Her ikisi de yüksekte çalışma sırasında kullanılacak güçlü kordonlardır. Bu yönden eşleşirler. Uygun mesafede birbirleri yerine kullanılabilirler. Her ikisinin de yük taşıma kapasitesi yüksektir. Farklı olan özellik hatların daha uzun olmasıdır. Dolayısıyla çok katlı bina yapımı gibi çalışmalarda genellikle hatlar tercih edilir.
Yaşam Hattı
Yaşam hattı dik ya da yatık çizgi halinde olarak uzanır. Pozisyonu yapılacak çalışmaya göre belirlenir. Geri sarmalı düşüş tutucu yoyo gibi yüksekte çalışma ekipmanları için bir dayanaktır. İlk bakışta bir urganı andıran yapısı, kopma mukavemeti yüksek materyallerden oluşur. Çelik halat, çelik ve polyester halat yahut yalnızca polyester halattan meydana gelebilir. İşlevsel olabilmesi adına kimi zaman bir merdiven ağzına kimi zaman bir kolona kimi zaman da özel olarak yükseltisi olan zemine montelenen ekstra bir yapıya bağlanır. Bağlandığı noktaların değişkenlik göstermesi, çeşitli iş kollarında kullanılır olmasıyla ilintilidir. Bu açıdan işçinin opsiyonu çoktur. Fakat seçeneklerin her biri sarkan toplam ağırlığı ve durdurma ile oluşan şiddeti omuzlayacak şekilde olmalıdır.
Yaşam hattı nedir sorusuna verilebilecek en romantik yanıt hayat kurtarıcıdır. Fakat tüm bu süslemeye rağmen malzemenin hayat kurtardığı yadsınamaz bir gerçektir. Yalnız başınayken ürünün koruma açısından pek bir etkisi yoktur. Yalnızca düzgün ve güvenilir bir hat oluşturur. Dolayısıyla ek malzemelerin temini işçi için kaçınılmazdır. Misal olarak bir kancalı kordon ele alalım. Kancanın bir ucu kişinin bedenini saran kemere sabitlenir. Düşme ihtimali gerçek olduğunda durdurma sağlanabilmesi için diğer ucun de bir yere sabitlenmesi gerekir öyle değil mi? İşte bu noktada aklınıza hat gelebilir. Fakat böyle bir kancayı bilhassa dik pozisyondaki bir hatta sabitlemek mümkün değildir. Dik konumdaki bir hatta, kanca kişiyle birlikte zemine kadar inecektir. Yatayda durum daha güvenli dursa da sapmayı engelleyecek bir mekanizma bulunmadığı için işlem yine tehlikelidir. Yaşam hatları yatay konumdayken kişinin hareketleri ile sağa ya da sola kaymalar meydana gelecektir. Bu işçinin etrafa çarpmasına neden olacağı gibi yapılan işteki performansı da düşürür. İşte böyle durumların yaşanmaması için ekipmana bir de halat tutucu eklemek gerekir. Bu ekipman halat üzerinde iki yöne doğru hareket etmeye izin verir. Lakin bunu çok daha kontrollü bir hale getirir. Özel kilitleme sistemi sayesinde arzu edildiğinde hareket eder ya da sabitlenir. Hareket yönü dikey hatta aşağı ve yukarı olacak şekildedir. Yatay hatlarda ise hareket sağ ve sola doğru olacak şekildedir.
Çatı yaşam hattı çoğu kez ankraj noktasına tutturularak sağlanır. Elbette burada çatı zeminin sağlamlığı önemlidir. Kırılgan olan çatılarda ankraj ile hattı tutturmak anlamsızdır. Fakat çatıdan sarkılarak yapılacak çalışmalarda bu tür aparatlar kullanmak iyi bir yöntemdir. Güneş paneli eklemek ya da baca açmak gibi işlemlerde fazlaca pratiktir. Bu noktalar bir halka ağzına sahiptir. Böylece yaşam kurtaran hattı, delik içinden geçirerek tutturmak mümkün olur. Vida giriş delikleri ile yüzeye sabitlenebilen noktalar, işçinin toplam ağırlığını taşımada yeterli dayanımı gösterecektir. Monte etme işlemi için uygun matkap ve matkap ucuna sahip olmak yeterlidir. Üstelik yine matkap yardımıyla tutuş sağlayan noktalar sökülebilir. Bu sayede mobil ya da sabit kullanım söz konusu olur.
Çelik yaşam halatı gergin bir şekilde uzanan bir çizgi halindedir. Çelik demetlerinin hafif burgu halinde bir araya getirilerek sabitlendiği güçlü oluşumlardır. Bu demetin mekanik şekilde zarar görmesi oldukça zordur. Yine de imkânsız değildir. Dolayısıyla can emanet etmeden önce diğer tüm ekipmanlar gibi kontrol edilmesi gerekir. Esneme payı oldukça azdır. Bununla birlikte yatay yahut dikey konumlandırma imkânına sahiptir. Esasında polyester varyasyonlarıyla oldukça benzerdir. Tek fark ham maddenin demir içerikli olmasıdır. Bu halatların çapları değişkenlik gösterir. Kaldıracağı yük arttıkça halat çapı da artacaktır. Kopma ihtimaline karşı daima ölçümlenen mukavemetten daha düşük ağırlığı kaldırdığı belirtilir. İşçinin can güvenliği açısından belirtilen maksimum ağırlığı aşmamak gerekir.
Yatay yaşam hattı kurulumu çoğunlukla köşelere yapılır. Dikey versiyonundan daha kompleks bir kurulum süreci vardır. Yalnızca bu konuda deneyimli kişiler tarafından sabitlenmelidir. Ankrajlar vasıtası ile gerçekleştirilen çalışmada profesyonel aletlerin varlığı şarttır. Yapılacak kurulum çeşitleri geçici ve kalıcı olmak üzere ikiye ayrılır. Geçici olanlar mobil yani taşınabilir sabitlemelerdir. Tekrarı olmayan çalışmalarda bu tür kurulumlar tercih edilir. Fakat sürekliliği olan çalışmalarda kalıcı montaj en iyi çözümdür. Teferruatlı bir çalışma gerektiren kurulumda hata yapma payı sıfır olmalıdır. Güvenli bir sistem kurmaktan sorumlu kişi, sıfır hatayla işi tamamlayabilmek adına adım adım çalışma gerçekleştirmeli ve her etap sonrasında yaptığı işi gözden geçirmelidir. Tüm etaplar tamamlandığında bütünsel inceleme şarttır. Yapılandırma sırasında etaplar şöyledir.
Yatay yaşam hattı EN 795’e uygun olarak imal edilen ürünlerdir. Gergin ve esnek varyasyonları vardır. Esnek olanlar HHL kısaltması ile belirtilir. Yatay uzanan bir çizgi halindedir ve çeyrek kıvrılabilir durumdadır. Sağladığı bu esneklik sayesinde işçi, düşüş kaynaklı çarpmalardan büyük oranda kurtarılır. Çoğunlukla şantiye alanlarında tercih edilirler. Kalıcı ve geçici olarak kurulabilen bu ürünlerde kalıcı olanlar bağlantı noktaları ile adeta bir bütün haline gelir. Hatta ya da ankraja zarar vermeden çıkarmak oldukça zor ve hatta imkânsızdır. Bu tür kalıcı çalışmalarda çelik hatlar kullanılır. Çünkü çelik, açık hava şartlarında çok daha güçlüdür. Bilhassa açık havaların hâkim olduğu bölgelerde çelik seçmek gerekir.
Yatay yaşam hatları şayet geçici kullanımdaysa hem polyester hem de çelik kullanılabilir. Polyester modeller daha hafif olması bakımından geçici çalışmalara daha uygundur. Bir yerden bir yere transfer sırasında işçilere kolaylık sağlar. Dayanım kapasitesi yüksek olduğundan kullanımında herhangi bir sakınca yoktur. Zaten bu tür çalışmalarda tercih onda sekiz oranında polyesterdir. Sentetik bir malzeme olan polyester hat kimi zaman çelik parçacıklara da sahip olabilir. Esasında malzeme seçimi gerçekleştirmek oldukça kolaydır. Yatay modellerde zor olan kısım, hattın sahip olması gereken tüm maddeleri karşılamasıdır. Şüpheye mahal yok ki sağlanması gereken ilk madde emniyettir. Bunun için yetişmiş bir elemanın kurgu sürecini yönetmesi gerekir. İkinci madde ise kullanıcı dostu olmasıdır. Yani verimli ve kolay kullanılır olması gerekir. Yaşam halatı için şart koşulan üçüncü madde belirlenen kullanım süresini karşılamasıdır. İster kalıcı olsun isterse de geçici, belirlenen süreden önce montajı bozulan halatlar başarısız işçiliğe ya da kalitesiz ürüne işaret eder. Halat seçimi ve kurulumu kadar bulunduğu çevrenin analiz edilmesi de önemlidir. Bu noktada iş güvenlik ekipmanı çevresinde zararlı bulunup bulunmadığı irdelenmelidir. Şayet bir zararlı varsa uzaklaştırılmalıdır. Eğer zararlılardan sakınmak mümkün değilse o zaman önlem almak ya da kurulum yerini değiştirmek gerekir. Bunun ardından işçinin sallanma durumunda karşılaşacağı potansiyel riskler hesaplanmalıdır. Hesaplama işlemi ihmal edilirse işçinin sallanma sırasında yakındaki cisimlere çarparak yaralanma riski vardır. Güvenliğin dört dörtlük sağlanabilmesi için hesaplama, performans analizi ve eğitim şarttır.
Dikey yaşam hattı tırmanma gerektiren görevlerde kullanılır. Çoğunlukla merdiven kullanımı sırasında merdivenden düşme ihtimaline karşı kullanılır. Dikey pozisyonda bir hattır. İş kazalarına karşı etkili bir korunma yöntemidir. Doğru ortamda doğru şekilde kullanıldığında ölümlü iş kazası riskini sıfıra kadar çeker. Birbiri ile iç içe geçmiş kablolardan oluşur. Tıpkı yatay modeller gibi vinil yahut metal içerikli kablolardan meydana getirilebilir. Ürün, yalnızca merdiven değil çeşitli dikey yükseltilere de entegre edilebilir. EN 353-1 standardına uygun olarak geliştirilirler. Bu anlamda lisanslı ürünlerin güvenilebilirliği yüksektir. Tıpkı yataylar gibi ankraj sistemine ihtiyaç duyarlar. Bu noktada kullanılacak ankraj ve karabina gibi ek iş güvenliği ekipmanlarının da lisanslı olması gerekir.
Dikey yasam halati uzunluğu istenilen ölçülerde olabilir. Genellikle 10 ile 15 metre arasında uzunlukları vardır. Dikey düşme anında kişi halat tutucu kullanmazsa halat uzunluğu boyunca serbest düşüş gösterir. Dolayısıyla dikey halat tutucu olmadan kesinlikle kullanılmamalıdır. Ayrıca şaryo ve halat gerdirme aparatı gibi çeşitli aletlere de ihtiyaç vardır. Kimi aletler olmaksızın kurulumu tamamlamak mümkün değildir. Kimi aletlerin varlığı ise hem kullanım rahatlığı sağlar hem de ürün ömrünü uzatır. Ürün ömrünü uzatan aletlere en iyi örnek destek sağlayan braketlerdir. Bunlar belirli bir mesafe bırakarak halat boyunca konumlandırılır. Böylece çeşitli nedenlerle oluşan sarsıntılar bloke edilmiş olur. Bu, hem genel konfor ve hem balans sağlar. Hem de ürün ömrünü uzatır.
Dikey yaşam hatları tırmanma sırasında gerçekleştirilen manevralarda işçiye özgürlük tanır. Yaşamanın emniyet altında olduğunu bilen işçi, işe kendisini çok daha verimli şekilde verir. Bu hem işin gerçekleştirilme süresini kısaltır. Hem de işi hatasız sonlandırma imkanı yaratır. Rijit ankraj ile yapılan hat sabitlemesi yüksek miktarda taşıma gücü içerir. Ortalama bir vücut ağırlığını kolaylıkla taşıyabilir. Çoğunukla elektrik direği bakımları, kule çalışmaları ve site yapı çalışmalarında kullanılır. Kullanılabilir olması için her zaman bir merdivene ihtiyaç yoktur. Genellikle merdivenlerde kullanılmasına karşın doğru şekilde kullanıldığında farklı noktalara da sabitlenebilir.
Dikey yaşam halatı kullanılmadığında bir merdivenden düşerek ölmek sanıldığından daha kolaydır. Her nasılsa işçiler bu olasılığı çoğu zaman azımsar. Hem elleri hem de ayakları merdivenle temas ettiği için kendilerini güvende hissederler. Oysa ki pek çok sebepten kaynaklı el ayak kayması oluşabilir. Kışın merdiven üzerindeki su damlacıkları ve buzlanma kaza için uygun altyapıyı oluşturur. Yaz aylarında ise terleme kaynaklı kaymalar olur. Ayrıca toz gibi unsurlar da görünmeyen gizli düşmanlardır. Her ne kadar kaymaz eldiven ve ayakkabı bu duruma bir çözüm gibi gözükse de değildir. Üstelik düşme sebebi her zaman kaymak da değildir. Kimi zaman biyolojik sebepler de işçinin dengesini bozabilir. Alınan yanlış bir pozisyon, dalgınlık yahut kulakta oluşan sağlık sorunları dengenin kaybedilmesi için uygun an yaratır.
Dikey yaşam hattı fiyatları uzunluk ve mekanizma ile ilintilidir. Kimi hatlar raylı sistemle çalışır. Kimileri ise ankraj ile tutturulur. Ayrıca bazı hatlar kit halinde satılır. Tüm bunlar fiyatlarda yaşanan iniş ve çıkışları açıklamaktadır. Yıllarca sürecek bir kullanım vaat eden ürünler ortalama olarak 500 TL’den başlayan fiyatlarla satışa çıkarılır. 20, 50, 100 ve hatta 250 metreyi bulabilir ve bu ölçüyü aşabilirler. İhtiyaç duyma sonucu edinilen ürünlerde baş ve son mesafesi işin özelliğine bağlıdır. Tek parça halinde satılan uzun modeller daima daha avantajlı fiyatlardan tüketiciye sunulur. Bir makara çevresine dolanarak düzenli kalması sağlanan makaraların 10 metresi ortalama 250 TL’ye satılır. İkinci el alınması kesinlikle önerilmez. Çünkü her kullanım ürünün gerek güneş ışınları gerekse yük taşıma nedeniyle yıpranmasına yol açacaktır.
Yaşam halatı yerine normal bir urgan halat kullanmak uygunsuz bir çalışma şeklidir. Bu tür bir urganla kullanıcının korunması beklenemez. Ülkemizde bu tip uygunsuz davranışlar sıklıkla görülmektedir. Bir düşme anında urganlar oluşan şiddeti kaldıramayarak kopmaktadır. Düşen işçiler kalıcı sakatlanmalar ya da ölümle karşı karşıya gelmektedir. Bununla birlikte hala bir önlem yöntemi olarak mukavemeti zayıf materyaller koruma amacı güdülerek kullanılmaktadır. Oysa ki iş güvenliği adına üretilen halatlar her tür risk düşünelerek özel olarak geliştirilmektedir. Dolayısıyla gerek yük binmesi gerekse sıyrılma gibi durumlara karşı donanımlıdırlar. Her tür ihtimalin hesaba katıldığı üretim süreçleri böylece kusursuzlaştırılmaktadır. Pek çok matematiksel hesaplamanın ve deneyin yapıldığı araştırma çalışmalarını önemsemeyerek yasam halatı yerine başka bir materyal kullanmak intihardan farksızdır. Bu tip yanlış ürün seçimleri çoğunlukla bireysel çalışma gerçekleştiren işçiler ve siviller tarafından yapılmaktadır. Urgan her ne kadar yapı itibariyle polyester ve çelikten yapılan halatları anımsatsa da görünüm dışında bir benzerlik göstermez. Jüt ve benzeri kolayca kopup ayrılabilen malzemelerden yapılan kendir halatlar korumada yetersizdir. İş güvenlik için üretilmeyen polyester halatlar da yüksekte çalışma sırasında kullanılmaya uygun değildir. Materyal olarak birbirleri ile benzeşseler de güvenlik için üretilen halatlar daha özel bir içeriğe sahiptir. Elyafları özel bir formülle geliştirildikleri, test edildikleri ve uygun çapta üretildikleri için herhangi bir vinil urgan ile bir tutulamazlar.
Yaşam Halatı Standartları
Yaşam halatı standartları sınıflar halinde incelenir. Ürünlere tanımlı A, B, C, D ve E sınıfları vardır. Bir zaman önce yenilenen standart koşulları ürünlerin de revize edilmesine yol açmıştır. Dolayısıyla yeni çıkan modellere yönelim, mevcut yönetmeliğe uygunluk için gereklidir. Standarda uygunluk ürünün otoritelerce onaylandığı anlamını taşır. Yalnızca bir kişinin ürünü kullandığı durumlara göre denenen numuneler sahip olduğu özelliklere göre özel bir denetimden geçer. Örnek olarak esnek yapısıyla bilinen yatay türdeki halatlar sınıf C kapsamında irdelenir. İngilice karşılığı ile Class C kullanımı da yaygındır. Ayrıca Type C şeklinde de söylemler mevcuttur. Ürünler genel anlamda EN 795 :2012 kapsamındadır. Teknik kurul tarafından belirlenen standart şartları, ürünün yüksekte çalışma için satılıp satılamayacağının ön koşuludur. Kaza için savunma sağlayacak amacıyla imal edilen halatın spesifik deneylerden geçmesi şarttır. Yaşam hattı standartları için gerçekleştirilen bu uygulama, her bir ürün için aynı kalite düzeyini yakalamayı sağlar. Ayrıca CE damgası da ürün üzerinde aranılacak yeterlilik kanıtlarından biridir. Kullanıcı ve tüm yaşam formları için zararsızlık beyanı olan CE, EN 795 standardınca üretilen halatlara eklenir. SATRA beyannamesine göre ince elenip sık dokunduklarını bu tür işaretlemelerden kolay çözmek kolaydır. Test analiz komüsyonu, hatları KKD olarak değerlendirilir. Kişisel koruma sağlarlar. Yani düşmeden sakınmak için üretilen ağlara benzemezler. Zeminden yukarı olacak biçimde işçinin düşebileceği alana gerilen güvenlik ağları toplu koruma sağlar. Bunun birlikte yatay ve dikey geçici – kalıcı hatlar yalnızca tek kişiyi korur. Elbette işçi, bir başka işçi üzerine düştüğü hikayelerde birden fazla kişi zarar görür. Fakat yine de yaşam hattı yönetmeliği ürünü kişisel koruyucu donanımlar içinde değerlendirir. Çünkü hatlar tek seferde yalnızca bir işçi kaldıracak kuvvettedir. Daha fazla kişinin kullanılması halinde hat %99 ihtimalle kopacaktır. İlerleyen süreçte teknolojinin de gelişimi ile yeni tipler ortaya çıkabilir. Yahut mevcut tipler geliştirilebilir. Fakat şu anın teknolojiside iki ve daha fazla işçinin eş zamanlı olarak kullanmasına elverişli değildir.
Lanyard
Lanyard kordon formunda bir yüksekte çalışma malzemesidir. İp de denilebilen ürün, çoğu kez naylon liflerin örgü halidir. Birbiri içine geçen naylon lifler aşınmaya karşı daha yüksek direnç gösterir. Dolayısıyla hemen hemen hepsi dokuma şeklindedir. Kimileri oval kimileri ise daha yassı fakat enli olarak karşımıza çıkar. Bu grupta en popüler form oval olanlardır. Ürünün dokuma olan kısmında yalnızca naylon yer almayabilir. Kimilerinin iç haznesinde çelik halat da bulunur. Naylon yapılı örgü kısım çelik halatı çevreler. Bazı modellerde ise ince çelik iplikçileri naylonlarla birlikte dokunur. Bu da ürün dayanımını artırmak maksadıyla kullanılan başka bir tekniktir. Fakat ister yalın naylondan isterse de çelik karışımlı naylondan yapılsın her türlüsü ciddi yük kaldırma kapasitesine sahip olmalıdır. Lanyard nedir sorusunun cevabı olarak da verilecek bir başka cevap da budur. Ürün basitçe yük taşıma gerecidir. Genellikle yükten kasıt insandır. Emniyet kemerleri ile kombine kullanılarak kişileri havada tutmaya yarar. Düşüş durdurucu olarak bu şekilde işlev görür. Fakat farklı amaçlarla kullanmak da mümkündür. Pek yaygın olmasa da farklı kullanım şekilleri olduğu da bilinmektedir. Bu ürünler tek kollu ya da çift kollu olabilir. Koldan kasıt kordonun ucudur. Yani uç sayısı kadar kol sayısı vardır diyebiliriz. Ürünün tüm uçları ya karabina bağlamaya uygun ya da hali hazırda karabinalıdır. Bacak da denebilen bu kısımlar bağlama amacıyla kullanılır. Birbiri zıt yönlerde olan uçlarının bir kısmı emniyet kemerine bir kısmı ise taşıyıcı kolon ya da benzeri bir yere bağlanır.
Çift kollu lanyard Y şeklindedir. Birbiri ile eşdeğer uzunlukta olan ikiz iki uç bir noktada buluşur. Buluştukları yerden tek sıra halinde bir uç daha devam eder. Ölümcül yaralanma engellemesiyle iş alanında önemli bir konumdadır. Ölüm riskini etkili şekilde azalttığı bilinmektedir. Dolayısıyla kule benzeri yüksek yerlerde yapılan iyileştirme ve yapım çalışmalarında kullanılır. Bir alternatifi olan geri sarımlı düşüş durdurucu ile kıyaslandığında daha ucuzdur. Herhangi bir mekaniği bulunmadığı için maliyet ve satış fiyatı düşüktür. İkiz uç ile kuyruğa benzeyen diğer uç arasında belli bir mesafe vardır. Bu mesafe kadar düşmeye izin verir. Ardından gerilimini tamamlayarak kişinin düşüşünü durdurur. Ürüne bağlı olan kişi havada asılı bir biçimde güvende kalır.
Çift kollu lanyard kullanımı basit bir ekipmandır. İkiz kolun ucunda bulunan ebatça büyük ve çoğu kez kanca modelindeki karabinalar asılı kalan kişinin yükünü taşıyacak kolona tutturulur. Zaten büyüklüklerinin sebebi de budur. Çünkü tutunacağı taşıyıcıyı içine alacak ağız genişliğine sahip olması beklenir. Y’nin alt kısmı olan ve tek parça halinde uzanan kısımda bir karabina bulunur. Bu boyut olarak daha miniktir. Emniyet kemeri takan işçinin sırt kısmında bulunan metale tutturulur. Onun türü çoğunlukla vidalı – kilitlidir. Açmak için kapı üzerinde yer alan silindiri çevirmek gerekir. Güvenliği tam manasıyla sağlayabilmek adına vidalı – kilitli modeller kullanılır. Fakat bu her çift kollunun bu tür bir donanıma sahip olduğu anlamına gelmez. Kimileri çıplak halde satılır. Uygun giriş yerleri vardır. Böylece işçinin temin edeceği kancalar daha sonra ekipmana ilave edilir.
Çift bacaklı lanyard satışa çıkarılmadan önce yüksekte çalışma yönetmeliğine uygun mudur diye test edilir. Test dâhilinde malzemenin statik yük taşıma kapasitesi ölçümlenir. Böylece ürünü kullanacak işçinin maksimum ağırlığı konusunda bir üst sınır belirlenmiş olur. Nominal kırılma dayanımı da ölçümlenen ürün çok yönlü bir tetkik aşamasına sokulur. Uzunluğundan yapıldığı malzemelere değin her bir husus dikkatlice gözden geçirilir. Sorumlu olduğu Avrupa standartlarını ne denli karşıladığı denenir. Konumlandırıcı iş güvenliği malzemesi olan ürün, EN 355 standardına uygun olarak geliştirilir. Çevreye yahut kullanıcıya zararı bulunmadığını gösteren CE onayından da geçmesi şarttır. Elbette bu gereksinimler yalnızca çift bacaklılar için geçerli değildir. Aynı zaman tek kollular da aynı denenme aşamalarından geçmektedir.
Lanyard çift bacak Y kordon isminde de anılabilir. Bu ismi genel görüntüsü sebebi ile alır. Sırta bağlanma sağlayan bacak kısmında genellikle bir şok emici bulunur. Bu şok emici, düşüş durdurma sırasında nesnenin hareketi sürdürme kanununu yumuşatmada etkilidir. Yani şöyle anlatalım. Yer çekimi ile aşağıya çekilen bir kişi ciddi bir kuvvetle hareket eder. Bu kuvvet neticesinde nesne ya da kişi aşağı yöne gerçekleştirdiği yönelimi sürdürmek ister. Düşüş tutucu gibi bir ekipmanla bu yönelim sonlandırıldığında ciddi bir basınç oluşur. Durdurma ile oluşan basınç, kimi zaman eklemlere ve kemiklere, kimi zaman doku ve kaslara zarar verir. Dolayısıyla her tür tutucuda böyle bir şok emici sistem vardır. Sistem yaradılış amacı gereği oluşan basıncı azaltır. Böylece kişide kas, kemik, eklem ve doku tahribatı yaşanmaz. Güvenli ve sağlıklı bir düşüş durdurma gerçekleşir.
Tek kollu lanyard için de şok absorbsiyonu sağlayan sistem kullanılır. Esasında tüm tutucularda kullanılır. Aynı zamanda tek kollu model de benzer yapım ve test aşamalarından geçer. Naylon ve naylon – çelik kombinasyonlu model de tıpkı çift kolluda olduğu gibi mevcuttur. Aralarındaki tek fark kol sayılarıdır. Bir çizgi halinde olan tek kollunun totalde iki ucu ve iki karabinası bulunur. Bu modelin bir kısmında geniş ağızlı kanca bulunur. Diğer kısmı yani sırta bağlanan uçta şok emici bulunur. Şok emicinin bittiği kısımda çift kolluda olduğu gibi vidalı – kilitli bir karabina bulunur. Ürün uzunluğu çoğunlukla 1,5 metredir. Baştan sona uzunluğu ile kısa mesafede düşüşü durdurur. Böylece çarpma riskini erkenden sonlandırır. Fakat uzunluğunun kısıtlı olması sebebiyle her çalışmaya uygun değillerdir.
Şok emicili lanyard ucunda dikişlerle birbirine dikilmiş bir kısım bulundurur. Düşme halinde bu dikişler aşama aşama sökülür. Böylece düşme anında oluşan şiddetli basınç azaltılmış olur. Bu kısım dikdörtgen şekliyle hafif şişkindir. Böylece lanyarddan kolayca ayırt edilebilir. Siyah yahut kırmızı gibi renklerle çoğu kez kordonda belirgin bir hali vardır. Sırta bağlanan ucun hemen başlangıcında bulunur. Sökülmemiş haldeyken katlı olduğu için daha kısadır. İşlemi tamamladığında toplam uzunluğu artmış olur. Düşme sırasında oluşan kinetik enerjiyi absorbe ettiği için ilk halindeki görüntüsü bozulmuş olur. Fakat düşüş durdurma sırasında oluşabilecek olası problemleri bu şekilde engeller. Şok emici lanyard düşüş tutma sırasında kullanıcının hissettiği darbeyi önemli ölçüde azaltır. Bu anlamda düşüş durdurucularda bulunması gerekir. Şayet halatta bir şok emici bulunmuyorsa ayrıca edinilecek bir emici ürüne eklenebilir. Bu ürünler kapalı haldeyken ortalama 30 santimetre uzunluğundadır. Aktif hale gelip düşüşü yumuşattığında uzunluğu 180 santimetreyi bulabilir. EN 355 standardlarına uygun şekilde geliştirilen ürün, düşme ihtimali bulunan her ortamda kullanılabilir. Bu kimi zaman bir yangın söndürme çalışmasında olur. Kimi zamansa güneş paneli montajında olur. Fakat her yüksek çalışmada kullanımı zorunlu olmasına karşın ürün kullanımı zaman zaman aksatılmaktadır. Bu bazen işçi bazen de yönetici kadrosundan kaynaklı bir aksamadır. Yönetici kadrosu, maliyeti azaltmak maksadıyla kullanımı engelleyebilir. İşçi tarafında ise durum, gereksiz bir güvenden kaynaklanır.
Lanyard kancası lanyardın ucunda bulunan karabinalardır. Bunlar taşıyıcı ile işçiyi bir arada tutan ana ekipman bölümleridir. Değişebilir durumdadırlar. Kısa kenarın keskin bir yüzeye denk gelmesi gibi durumlarda hasar gören kancalar değişebilir. Böylece ürün ömrü uzatılmış olur. Değişim işlemi basittir. Halat iki ucu delik olacak şekilde birbirine sabitlenmiştir. Kanca girişine elverişli olan delik, kancanın açılır - kapanır ağzı sayesinde değişime izin verir. Zaman içinde paslanan, zedelenen ya da kapısı bozulabilen kancalar için bu özellik azımsanmayacak önemdedir. Ayrıca bu özellik taşıyıcı kolonların farklı enlerde olması sebebi ile de önemlidir. Bildiğiniz gibi, lanyardın işlev görebilmesi için bir ucunun taşıyıcıtaşıyıcı bir yere bağlanması gerekir. Bu taşıyıcılar kimi zaman mevcut kancanın ağzına sığmayacak genişliktedir. Böyle bir durumda geniş ağızlı bir karabinalı lanyard edinmek yerine yalnızca karabinayı değiştirmek daha ekonomik ve pratik bir çözümdür. Böyle ihtimallere karşı işçinin alet çantasında farklı ağız genişliklerine sahip kancalar bulundurması oldukça tedbirli ve yerinde bir davranış olacaktır. Lakin bunun gerçekleşebilmesi için kancanın halkalı olmaması önemlidir. Çünkü bazı kancaların bağlantı yerleri ağzın hemen altında yuvarlak bir hakla ile olur. Böyle bir durumda halatın dikili deliğine geçirme sağlanamaz. Bunun için yine aynı standartlara ve yük taşıma kapasitesine sahip ikinci bir aparat gereklidir. Dolayısıyla değiştirilecek yeni kancanın kapı vasıtası ile monte edilebilir olması mühimdir. Değiştirilebilir kancalar çoğunlukla ürünün işçi sırtına bağlanan kısmında olur. Çünkü büyük kancalar genellikle yuvarlak halka bağlantılıdır. Fakat modellerin bu derece zengin olması, her iki ucun da değiştirilebilir olduğu ürünleri de bulunabilir kılar.
Çelik karabinalı lanyard almak önemlidir. Çelik, dayanımı yüksek bir materyaldir. Haliyle krom ya da alüminyuma kıyasla daha iyi bir seçenektir. Zaman içinde dayanımını yitirmemesi adına galvaniz kaplama ile güçlendirilebilirler. Böylece oksitlenmeye bağlı dağılma ihtimali konu dışı kalır. Çeliğin Çeliğin özellikle deniz kenarı ya da yüksek nemli alanlarda paslanma riski yüksektir. Dolayısıyla nem düzeyi yüksek alanlarda mutlaka galvanizli çelikten yapılmış olanlar seçilmelidir. Bu konuya hassas yaklaşım, ürünün göstereceği performansı yükseltecektir. Sonuçta birbiri ile işbirliği içinde olan bu iki ayrı donanımın gücü doğrudan birbirini etkilemektedir. İşçiyi havada yakalama konusunda naylon - çelik ipler ne derece etkin rol oynuyorsa kanca da o derece etkin rol oynar.
Lanyard askı dayanım seviyesi kordonun dayanım seviyesinden daha az ise bilinmelidir ki ürün totalde az olan dayanım seviyesine sahiptir. Bu tür hesaplamalarda daima en düşük dayanım seviyesi baz alınmalıdır. Zira düşme sırasında dayanım sınırı daha üstte olan kordon sapasağlam olduğu halde kanca kaynaklı bir kopma gerçekleşecektir. Bunun neticesinde de işçi kendisini yerde bulacaktır. Sonuç olarak değiştirilecek her bir kancanın üst dayanım sınırına dikkat etmenizi şiddetle tavsiye ederiz.